Het is inmiddels een jaar geleden dat de 17-jarige Molhem Barakat het leven liet tijdens de strijd in Syrië. Zijn dood zorgde destijds voor veel ophef, omdat hij werkte als fotograaf voor nieuwsdienst Reuters en omdat het nog altijd onduidelijk is of de jongen ooit een contract heeft ondertekend en of hij op de risico’s is gewezen door Reuters. De moeder van Molhem verkoopt nu de camera en toebehoren van haar zoon, omdat ze financieel aan de grond zit.
Alaa Abdulfatah woont in Nederland en is afkomstig uit Syrië. Ze zet zich in voor de berichtgeving over Syrië in Nederland. Abdulfatah was bevriend met Molhem op Facebook en werd een tijd terug door zijn moeder benaderd om de camera te kopen. Afgelopen weekend, op de sterfdag van Molhem, is ze naar Turkije afgereisd, om de moeder van Molhem te bezoeken. ‘Ik ben heel erg geraakt door het verhaal van Molhem. Hij was te jong om te sterven en had veel dromen nog waar willen maken. Toen zijn moeder vroeg of ik de camera wilde kopen, kon ik niet anders dan naar haar toe gaan,’ vertelt Abdulfatah. ‘Ik vind het belangrijk dat het verhaal van Molhem wordt verteld. Het roept bij mij veel vragen op, bijvoorbeeld over de positie van journalisten in een oorlogsgebied en de morele verantwoordelijkheid van nieuwsdiensten die koste wat het kost aan beeld moeten komen. Ik heb de camera opgehaald, omdat ik niet wil dat het in handen komt van iemand die niet weet wat de waarde ervan is.’
Volgens Abdulfatah moet er iets veranderen in de wijze waarop persagentschappen omgaan met freelance journalisten in oorlogsgebieden. ‘Freelance journalisten die werken voor nieuwsdiensten zoals Reuters moeten betere bescherming en arbeidsvoorwaarden krijgen. De eigen correspondenten van nieuwsdiensten zoals Reuters mogen geen risico’s nemen, omdat het te duur is wanneer er iets met de correspondent gebeurt. Het is niet goed dat ze in plaats daarvan iemand inzetten die zich niet bewust is van de risico’s, zoals Molhem, en dus verder kan gaan.’ Volgens Abdulfatah was werken bij Reuters voor Molhem een kans in een wereld van oorlog. ‘Hij had grote dromen om een goede fotograaf te worden. Hij was als 17-jarige roemlustig en zag geen gevaar.’
Abdulfatah heeft de camera van Molhem mee naar Nederland genomen, maar ze ziet het niet als haar camera. ‘Ik heb ervoor betaald, zodat ik de moeder van Molhem kon helpen en zodat zij voor haar andere drie zonen kan zorgen, maar het is nog steeds van haar.’ Abdulfatah heeft de camera de naam “a deadly picture camera” gegeven. Graag zou ze willen dat de camera symbool komt te staan voor de (freelance) fotografen en alle anderen in oorlogsgebieden en dat het een plekje krijgt in een museum of op een tentoonstelling.
Abdulfatah sprak met de moeder van Molhem ook over de dood van haar zoon en de gevolgen daarvan. ‘Ze vertelde me dat Reuters Molhem nooit een veiligheidstraining heeft gegeven, dat hij alleen een steekvrij vest heeft gekregen en dat hij geen fotografiecursus heeft gehad,’ aldus Abdulfatah. Ook zou Reuters in geen enkele vorm aan nazorg hebben gedaan, terwijl Molhem op dat moment kostwinner was in huize Barakat.
Met de kennis en ervaring die Abdulfatah heeft gekregen van de zaak van Molhem, pleit ze ervoor dat nieuwsdiensten hun verantwoordelijkheid nemen. ‘Ze moeten betere voorwaarden scheppen en ze zouden onervaren journalisten beter moeten voorbereiden, zorgen voor een verzekering en nazorg bieden aan nabestaanden.’ Mochten de nieuwsdiensten geen verantwoordelijk willen nemen, dan denkt Abdulfatah aan een internationale organisatie. ‘Zo’n organisatie kan zich inzetten voor de bescherming van lokale journalisten in oorlogsgebieden.’
Dit interview verscheen eerder op www.villamedia.nl